sanitek

سنگ یکی از مواد مورد نیاز در صنایع دستی می باشد که در این مطلب در مورد سنگ شکن، سنگ تراش و حجار و کار هر یک از آنها صحبت می کنیم.

سنگ‌شکن
یکی از پیشه‌های پیش پا افتاده در کار ساختمان، کوه بری یا سنگ‌شکنی است و با اینکه وظیفهٔ ارزنده او حفاری و بیرون آوردن سنگهای بزرگ با اندازه‌های مناسب برای ساختمان و بنایی است اما در نظر مردم این پیشه چندان تعریفی ندارد. کوه‌بُر سنگ را به محلهای ساختمان تحویل می‌دهد و این سنگ به صورت دست نخورده و خام است و بزرگتر از اندازه معمولی است و بقیه کار آن را سنگ‌تراش در محل به عهده گرفته و قسمتهای اضافی را می‌تراشد.

در سال ۱۹۳۷ وقتی که رضاشاه پهلوی می‌خواست چهارصدمتر مربع دیوار کاخ جدید خود در تهران را خاتم‌کاری کند از روش فنی که قرنها در ایران متداول و به نام خاتم‌کاری یا خاتم‌بند مشهور بود استفاده کرد. وقتی پوپ می‌گوید «... یک جفت در که متعلق به سال ۱۵۹۱ میلادی است و زمینهٔ آن از چوب گردوست و با استخوان و چوبهای دیگری روی آن موزائیک‌کاری کرده‌اند که آن را خاتم‌بند می‌نامند»، مقصودش همین خاتم‌کاریست.

روستائیان گیلان و مازندران که کرم ابریشم پرورش می‌دهند تخم نوغان (تخم ابریشم) را در ۱۵ اسفند از نزدیکترین نمایندگی انحصاری اداره نوغان می‌خرند. تخم نوغان در جعبه‌های ۱۰۰ گرمی به فروش می‌رسد. پرورش دهندگان متوسط در حدود ۱۰ جعبه می‌خرند. پرورش کرم ابریشم در تلمبار (پرورشگاه کرم ابریشم) که یک کپر چوبی مختص این ناحیه است انجام می‌شود. دیوارهای این کلبه چوبی مشبک است. 

بلایف (Belaiew) یکی دیگر از فلزکاران روسیه رسالة آنوسوف را مطالعه کرد و در سال ۱۹۰۶ شمشیرهای اصیل کهن ایرانی را با روش عکسبرداری میکروسکپی تجزیه کرد. و به این نتیجه رسید که:

۱- آنچه که در قرون وسطی با نام فولاد موجدار در اروپا رایج شد، در روسیه به نام ایرانی آن بولات یا پولاد معروف بود.

ر.ج. فوربس از یونانیان نقل می‌کند که کالیب‌ها (Chaybes) رعایای شاهان حتی در آسیای صغیر بین ۱۴۰۰ تا ۱۲۰۰ پیش از میلاد طریقهٔ غالگدازی آهن را متداول کردند و بدین ترتیب فولاد آبپذیر را اختراع کردند.

نامه‌های مکشوفه از مصر نشان می‌دهد که ارمنستان در آن دوره تهیه کننده و فروشندهٔ عمدهٔ آهن بود. افول سلطنت هیتها که در ۱۱۰۰ پیش از مسیح روی داد، به عقیدهٔ فوربس سبب شد که آهنگران ارمنی و کالیبی به کشورهای همسایه مهاجرت کنند بدین ترتیب پیشة خود را در آن کشورها گسترش دادند.